Şema Terapi, bireyin erken dönem yaşam deneyimlerinden kaynaklanan ve hayat boyu devam edebilen olumsuz düşünce, duygu ve davranış kalıplarını (şemaları) anlamayı ve değiştirmeyi hedefleyen bir psikoterapi yaklaşımıdır. Jeffrey Young tarafından geliştirilen bu yöntem, bilişsel davranışçı terapi (BDT), bağlanma teorisi, psikanalitik terapi ve gestalt terapiden öğeler içeren bütüncül bir yaklaşımdır.
Şema Terapinin Temel Prensipleri:
Erken Dönem Şemalar: Çocukluk döneminde yaşanan olumsuz deneyimlerden kaynaklanan ve bireyin yaşamını olumsuz etkileyen düşünce kalıplarıdır. Örneğin, "Ben sevilmeye değer değilim" veya "İnsanlara güvenilmez."
Başa Çıkma Modları: Bireylerin olumsuz şemalarla başa çıkmak için geliştirdiği uyumsuz davranışlar veya duygusal tepkilerdir. Bunlar genellikle kaçınma, teslim olma veya aşırı telafi etme biçiminde görülür.
Şema Modları: Bireyin farklı durumlarda devreye giren, belirli duygu ve davranışları yöneten ruhsal durumlarıdır. Örneğin, "Kırılgan Çocuk" modu veya "Eleştirel Ebeveyn" modu.
Terapötik İlişki: Terapist, güvenli bir ortam sağlayarak bireyin şemalarını anlamasına ve değiştirmesine yardımcı olur. Terapötik ilişki, kişinin yeniden yapılanma sürecinde önemli bir rol oynar.
Şema Terapide Kullanılan Yöntemler:
Bilişsel Teknikler: Olumsuz düşüncelerin sorgulanması ve yerine daha gerçekçi düşüncelerin yerleştirilmesi.
Duygusal Teknikler: Geçmiş travmaların ve duygusal yaraların işlenmesi, genellikle görselleştirme veya sandalye çalışmaları gibi yöntemlerle yapılır.
Davranışsal Teknikler: Olumsuz başa çıkma davranışlarının değiştirilmesi ve daha sağlıklı alışkanlıkların geliştirilmesi.
Hangi Sorunlarda Kullanılır?
Şema Terapi, özellikle uzun süreli ve kronikleşmiş sorunlar için etkili bir yöntemdir. Bunlar arasında:
Kişilik bozuklukları (özellikle Borderline ve Narsistik Kişilik Bozukluğu)
Depresyon
Anksiyete bozuklukları
Travma ve bağlanma sorunları
İlişki problemleri
Şema Terapinin Amacı:
Şema Terapinin nihai amacı, bireyin olumsuz şemalarını fark etmesine, bu şemaları değiştirmesine ve daha sağlıklı başa çıkma yöntemleri geliştirmesine yardımcı olmaktır. Bu süreç, bireyin daha tatmin edici ve dengeli bir yaşam sürdürmesini sağlar.
Şema Terapi, kişinin kendisini daha iyi anlaması ve içsel yaralarını iyileştirmesi için güçlü ve dönüştürücü bir araçtır.
Comentarios